Filtrowanie oleju hydraulicznego osiąga tak wysoką niezawodność dzięki wieloetapowemu procesowi oczyszczania, który łączy mechaniczne usuwanie cząstek stałych z zaawansowanymi technikami odgazowania i odwodnienia. Systemy filtracji hydraulicznej skutecznie eliminują zanieczyszczenia mogące spowodować awarie układów, wydłużając żywotność komponentów nawet o kilkaset procent [2][3].

Mechanizmy działania filtrów hydraulicznych

Filtrowanie oleju hydraulicznego polega na systematycznym usuwaniu z oleju cząstek stałych, wilgoci oraz innych zanieczyszczeń, które mogą obniżyć jego jakość i trwałość układu hydraulicznego [1][2]. Proces ten realizowany jest przez precyzyjnie zaprojektowane systemy filtracyjne, które przechwytują zanieczyszczenia mechaniczne za pomocą specjalistycznych elementów filtrujących.

Kluczowym elementem tego procesu jest wkład filtra, wykonywany z różnorodnych materiałów dostosowanych do specyficznych wymagań aplikacji. Najczęściej stosowane są materiały takie jak celuloza, włóknina polipropylenowa lub metal, a ich dobór zależy od wielkości cząstek, które mają być usuwane [4]. Każdy z tych materiałów charakteryzuje się odmiennymi właściwościami filtracyjnymi, zapewniając optymalne oczyszczanie oleju w zależności od warunków eksploatacyjnych.

Współczesne systemy filtracji hydraulicznej wykorzystują również zaawansowane technologie monitorowania jakości oleju. Aktualne trendy obejmują wyposażanie filtrów w systemy analizujące parametry oleju takie jak lepkość czy liczba kwasowa, dzięki czemu można optymalizować moment wymiany oleju lub filtra [1]. Takie rozwiązania znacząco podnoszą efektywność całego procesu filtracji.

Rodzaje filtrów i ich rozmieszczenie w układzie

Filtry hydrauliczne występują w różnych rodzajach, strategicznie rozmieszczonych w układzie hydraulicznym: ssawne (na linii zasysania), ciśnieniowe i powrotne, a także filtry obwodnicy, które umieszczane są na różnych etapach obiegu oleju [2][3][4]. Każdy typ filtra pełni specyficzną funkcję w procesie oczyszczania oleju.

Filtr ssawny stanowi pierwszą linię obrony układu hydraulicznego, chroniąc pompę przed zanieczyszczeniami znajdującymi się w zbiorniku oleju. Typowe wartości nominalnej filtracji filtrów ssawnych wynoszą od 90 do 125 mikrometrów (μm), przy przepływie od 12 do 500 litrów na minutę [3]. Lokalizacja tego filtra na początku obiegu oleju zapewnia, że już na tym etapie eliminowane są największe cząstki mogące uszkodzić krytyczne komponenty systemu.

Filtry ciśnieniowe pracują w warunkach wysokiego ciśnienia, oczyszczając olej bezpośrednio przed jego dostarczeniem do elementów wykonawczych. Ich konstrukcja musi wytrzymywać znaczne obciążenia mechaniczne, jednocześnie zapewniając skuteczne filtrowanie drobnych zanieczyszczeń. Filtry powrotne z kolei oczyszczają olej powracający do zbiornika, usuwając zanieczyszczenia powstałe podczas pracy układu hydraulicznego.

Filtry obwodnicy stanowią dodatkowe zabezpieczenie, pracując równolegle do głównego obiegu oleju. Pozwalają one na ciągłe oczyszczanie części oleju znajdującego się w systemie, co przekłada się na utrzymanie wysokiej jakości medium hydraulicznego przez długi okres eksploatacji.

Zaawansowany proces próżniowego filtrowania

Proces próżniowego filtrowania łączy kilka etapów: odgazowanie (usuwanie gazów i wody), mechaniczne filtrowanie cząstek, oraz odwodnienie, co prowadzi do stabilizacji właściwości oleju i ochrony układu przed korozją i utlenianiem [1]. Ta kompleksowa metoda oczyszczania wykracza daleko poza możliwości konwencjonalnych filtrów mechanicznych.

Pierwszy etap procesu obejmuje przechwytywanie zanieczyszczeń mechanicznych, takich jak cząstki stałe i pyły, przez specjalistyczny element filtrujący [1][4]. Olej przepływający przez wkład filtra zostaje pozbawiony wszystkich większych zanieczyszczeń, które mogłyby spowodować zużycie komponentów układu hydraulicznego.

Kolejny krok to odgazowanie próżniowe, które usuwa rozpuszczone gazy i wilgoć, co ogranicza utlenianie oleju i korozję elementów [1]. Ten proces jest szczególnie istotny, ponieważ obecność gazów i wody w oleju hydraulicznym może prowadzić do powstawania piany, obniżenia właściwości smarnych oraz przyspieszenia procesów degradacyjnych.

W niektórych zaawansowanych systemach następuje również chemiczne i fizyczne odwodnienie oleju [1]. Proces ten wykorzystuje specjalne techniki pozwalające na usunięcie nawet śladowych ilości wilgoci, zapewniając optymalne warunki pracy układu hydraulicznego. Usunięcie wody i gazu z oleju podnosi jego stabilność chemiczną i właściwości smarne [1].

Komponenty systemu filtracji i ich funkcje

Skuteczność filtrowania oleju hydraulicznego zależy od precyzyjnego doboru i współdziałania wszystkich komponentów systemu. Wkład filtra stanowi serce całego procesu, będąc elementem bezpośrednio odpowiedzialnym za usuwanie zanieczyszczeń. Różnorodność dostępnych materiałów – od celulozowych przez polipropylenowe po metalowe – pozwala na dostosowanie charakterystyk filtracji do konkretnych wymagań aplikacji [1][4].

Obudowa filtra musi charakteryzować się wyjątkową odpornością na ciśnienie i trudne warunki pracy panujące w układach hydraulicznych. Konstrukcja obudowy wpływa nie tylko na bezpieczeństwo eksploatacji, ale również na efektywność procesu filtracji poprzez zapewnienie odpowiedniego rozkładu przepływu oleju przez element filtrujący.

Nowoczesne systemy filtracji wyposażane są w zaawansowane systemy monitoringu parametrów oleju [1][4]. Te inteligentne rozwiązania w czasie rzeczywistym analizują stan oleju hydraulicznego, sygnalizując potrzebę wymiany filtra lub przeprowadzenia zabiegów konserwacyjnych. Dzięki temu możliwe jest przejście z konserwacji według harmonogramu na konserwację predykcyjną, co znacząco obniża koszty eksploatacji.

Dobór odpowiednich parametrów filtra ma kluczowe znaczenie dla efektywności całego systemu. Wybór filtra zależy od wielkości systemu, parametrów przepływu oraz wymaganego poziomu czystości oleju [3]. Niedopasowanie tych parametrów może prowadzić do nieefektywnego oczyszczania lub nadmiernych oporów przepływu.

Wpływ filtracji na niezawodność układów hydraulicznych

Filtracja zapobiega awariom układów hydraulicznych przez usuwanie cząstek powodujących zużycie elementów i zatykanie kanalików [2][3]. Mechanizm ten działa na kilku płaszczyznach, eliminując przyczyny najczęstszych uszkodzeń komponentów hydraulicznych.

Cząstki stałe obecne w oleju hydraulicznym działają jak materiał ścierny, powodując przyspieszone zużycie powierzchni roboczych pomp, zaworów, cylindrów i silników hydraulicznych. Skuteczne filtrowanie eliminuje te zanieczyszczenia, znacząco wydłużając żywotność wszystkich elementów układu. Jakość filtracji wpływa bezpośrednio na wydłużenie żywotności pompy i innych elementów hydraulicznych [2][3].

Szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenia są precyzyjne elementy układów hydraulicznych, takie jak zawory proporcjonalne czy serwozawory. Nawet mikroskopijne cząstki mogą zakłócić ich prawidłowe funkcjonowanie, prowadząc do niestabilności pracy całego systemu. Wysokiej jakości filtracja zapewnia, że te krytyczne komponenty pracują w optymalnych warunkach przez cały okres eksploatacji.

Zastosowanie profesjonalnych systemów filtracji hydraulicznej może zapewnić wielokrotne przedłużenie żywotności układu nawet o kilkaset procent, eliminując konieczność częstej wymiany komponentów [2][3]. Ta imponująca poprawa niezawodności przekłada się bezpośrednio na obniżenie kosztów eksploatacji i zwiększenie dostępności maszyn.

Optymalizacja procesu filtracji

Maksymalna niezawodność filtrowania oleju hydraulicznego osiągana jest poprzez optymalne dopasowanie parametrów systemu do specyficznych wymagań aplikacji. Zastosowanie próżniowego filtrowania pozwala na znaczące obniżenie poziomu wilgoci i rozpuszczonych gazów w oleju, co przekłada się na zmniejszenie liczby awarii i wydłużenie okresów międzyserwisowych [1].

Kluczowym aspektem optymalizacji jest precyzyjne dostrojenie nominalnej wielkości filtracji do charakterystyki zanieczyszczeń występujących w danym układzie. Zbyt duża wielkość porów filtra nie zapewni skutecznego oczyszczania, podczas gdy zbyt mała może prowadzić do nadmiernych oporów przepływu i częstej wymiany wkładów filtracyjnych.

Filtrowanie próżniowe łączy oczyszczanie mechaniczne, odgazowanie i odwodnienie, co daje lepszą niezawodność niż sam mechaniczny filtr [1]. To kompleksowe podejście do oczyszczania oleju hydraulicznego zapewnia utrzymanie wszystkich jego właściwości na optymalnym poziomie przez długi okres eksploitacji.

Współczesne systemy filtracji wykorzystują również zaawansowane algorytmy sterowania, które automatycznie dostosowują parametry pracy do aktualnych warunków eksploatacyjnych. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie stałej jakości oleju hydraulicznego niezależnie od zmiennych obciążeń czy warunków środowiskowych.

Regularne monitorowanie efektywności filtracji i analiza trendów zmian jakości oleju pozwalają na wczesne wykrycie potencjalnych problemów i podjęcie działań zapobiegawczych. Takie podejście proaktywne znacząco zwiększa niezawodność całego systemu hydraulicznego i minimalizuje ryzyko nieplanowanych postojów.

Źródła:

[1] https://pl.transformer-tester.com/info/working-principle-of-hydraulic-oil-vacuum-oil-89383757.html
[2] https://www.dobierzfiltr.pl/artykuly-i-informacje/filtry-hydrauliczne/
[3] https://rolmetplus.pl/blog/jak-dziala-filtr-ssawny-do-ukladow-hydraulicznych-b4.html
[4] https://czesci.gizo.pl/blog/filtr-hydrauliczny-podstawowe-rodzaje-i-parametry/